Ánh sáng lấp lánh xuyên qua tán lá dày đặc. Mộc tỉnh dậy, nằm trong một căn chòi lá lợp bằng da thú. Mùi hương thảo dược thoang thoảng, lẫn trong tiếng ve rừng rỉ rả và tiếng nước róc rách chảy đâu đó gần bên.

Một bóng người ngồi bất động bên bếp lửa. Áo choàng xám chùm kín đầu, lưng thẳng như thân cây gỗ, không nói một lời.

“Mẹ…?”

Cậu bật dậy. Rồi khựng lại.

Đôi mắt màu xám tro sâu thẳm của người kia dõi về phía cậu. Không giận, không dịu dàng. Chỉ là… biết.

“Ông là ai?”

“Kẻ nhặt một hạt mầm khỏi bãi tro. – Người ấy đáp, giọng nam trung, trầm và sắc như mặt hồ phẳng lặng.”

“Tại sao cứu ta?”

“Vì ngươi còn sống.”

Mộc nghiến răng. Hồi ức tràn về. Làng bị thiêu. Mẹ biến mất. Máu, lửa, tiếng thét.

“Ta phải đi! Ta phải giết bọn chúng!”

Cậu lao về phía cửa. Người kia vẫn không nhúc nhích.

“Nếu bước khỏi rừng này bây giờ, ngươi sẽ chết”.

“Ta không sợ chết!”

“Vậy sao ngươi trốn trong đống xác ba ngày?”

Mộc khựng lại. Tay siết nắm đấm.

“Câm miệng!”

Cậu bật tới như một con báo con, tung cú đá học lỏm từ mấy trai làng. Người kia nhẹ nhàng nghiêng người. Tay phải chỉ điểm nhẹ vào cổ tay cậu.

ẦM!

Mộc bay ngược lại, rơi phịch xuống nền đất. Tê liệt cả người.

“Một cú đá vô nghĩa, một tâm trí đầy sợ hãi, một trái tim bốc lửa. Ngươi chưa phải kẻ báo thù.”

Cậu cố gượng dậy, lảo đảo. Giọng cậu vỡ ra:

“Ta phải giết chúng! Ta… ta… nếu không thì mẹ ta chết uổng rồi!”

Người kia im lặng một lúc lâu, rồi nói khẽ:

“Nếu muốn trả thù… phải có sức mạnh. Nếu muốn thắng kẻ thống trị, phải có trí tuệ.”

Hắn đứng dậy, bóng phủ lấy ánh lửa:

“Khi nào vượt qua được ta, ngươi sẽ có quyền chọn con đường máu. Còn bây giờ… câm miệng và sống đi.”

Từ hôm ấy, Mộc thử hết cách.

Cậu dùng đá ném từ xa, dùng cây gậy gài bẫy, nửa đêm lẻn ra chạy khỏi khu trại — lần nào cũng bị bắt trở lại.

Một lần, cậu rình lúc người kia ngủ say, định dùng dao găm từ nhà chài đâm vào cổ.

Tay vừa chạm cổ áo…

“Quá chậm.”

Người đó xuất hiện sau lưng. Không biết từ khi nào.

Mộc bật khóc. Không phải vì đau. Mà vì bất lực.

“Sao… sao ông luôn biết ta định làm gì?”

“Vì ngươi chưa từng nghĩ ngoài cái đầu nóng.”

Cuối cùng, sau cả tháng trời thất bại, đói khát, lấm lem, kiệt sức…

Cậu quỳ xuống. Đầu chạm đất.

“Xin dạy ta. Cho ta biết cách mạnh lên.”

Người kia không quay lại, chỉ khẽ đáp:

“Từ nay gọi ta là Phu Tử.”

Một tuần sau, khi lũ lính Triệu đã rút sâu khỏi vùng rừng Yên Cơ, Phu Tử đứng trên một tảng đá cao, tay chỉ về khu đầm lầy rậm rạp bên kia bìa rừng.

“Ngươi muốn học đánh, giết, mưu, quyền… trước tiên phải học cách sinh tồn.”

“Làm sao sinh tồn?”

“Xây nơi để sống.”

“Gì cơ?”

“Từ hôm nay, ngươi có một nhiệm vụ đầu tiên:

Thu thập cây trầm đá, cành ngải cổ, rễ hoàng mộc, than tổ ong, nhựa thông, và cát mịn ở bờ Đông.”

“Để làm gì? Chui vào mấy cái hang ngủ không phải được rồi sao?”

“Xây một căn cứ. Ẩn thân giữa sình lầy. Ở đó, ngươi sẽ học. Và lớn lên như một cơn bão được ủ trong yên lặng.”

Phu Tử nhặt một nhánh cây khô, gõ nhẹ xuống đất:

“Khi xong căn cứ… ta mới dạy ngươi bản lĩnh để trả thù.”

Đêm ấy, trăng sáng lạnh, ánh bạc hắt xuống lòng chảo núi hoang. Trong túp lều dựng tạm, bếp lửa rì rầm reo trên mớ củi khô. Phu tử lặng lẽ chia cơm vào hai chiếc bát gỗ, không nói gì thêm từ sau câu "xây căn cứ là bước đầu học cách tạo dựng lòng tin nơi người khác."

Mộc đón lấy bát cơm, ngồi đối diện, tay vẫn còn dính nhựa thông và bụi gỗ. Họ ăn trong im lặng một lúc lâu, chỉ có tiếng gió lùa và tiếng cú kêu xa thẳm.

Phu tử bất chợt cất lời:

"Mỗi cái cọc dựng lên, mỗi viên đá kê xuống… không phải để dựng chỗ trú, mà để thử tâm người. Nếu chúng theo ngươi mà không vì miếng cơm, thì mới đáng để đặt lưng xuống bên cạnh giữa rừng gươm."

Mộc gật khẽ. "Con hiểu. Nhưng nếu họ rời đi thì sao?"

Phu tử không trả lời ngay. Ông nhón một miếng cá khô, gỡ sạch xương rồi mới nói, mắt không rời bếp lửa:

"Thì cứ để họ đi. Bởi có kẻ đến rồi đi, tức là có ngày kẻ khác sẽ ở lại."

Gió thổi mạnh, khiến ngọn lửa nghiêng ngả. Trong ánh sáng chập chờn, khuôn mặt Phu tử vẫn ẩn trong lớp mũ trùm không thể nhìn rõ. Còn Mộc thì im lặng, tay siết chặt chiếc bát gỗ – lần đầu cậu thấy những lời dạy của Phu tử không như răn dạy, mà như chia sẻ của một người cha.

Mộc lội qua bùn sình đến tận gối, hai vai đeo đầy gỗ trầm nặng trĩu, hai tay ôm bó cỏ ngải cổ dài hơn thân người. Mồ hôi rịn qua trán, dính cả vào bùn đất khô két. Đầm nước quanh đây đặc sệt, hôi tanh, và đầy đỉa hút máu.

“Hộc… hộc…”

Cậu ngã quỵ. Một cành nhọn đâm vào chân, máu rỉ ra. Nhưng không khóc. Phu Tử đã nói: “Mái ẩn càng sâu, kẻ thù càng khó tìm.”

Phu Tử không giúp cậu làm. Chỉ vạch ranh giới. Giao bản vẽ sơ sài bằng than trên mặt đất. Những chỗ cần bùn đất, đá tảng, ống tre rỗng để thoát khí và giấu lối đi.

Căn cứ phải chìm một nửa xuống bùn. Không để lại dấu chân. Không để lại khói bếp. Không phát ra tiếng.

Tuần đầu, Mộc học được cách lấy đất sét ở bờ Bắc trộn với nhựa cây để chống thấm.

Tuần thứ hai, cậu phát hiện cách nung đá tổ ong trong than ướt để tạo lò sưởi âm không khói.

Tuần thứ ba, bị cắn bởi rắn nước khi mò rễ hoàng mộc. Suýt chết nếu không được Phu Tử dùng dao mổ hút nọc độc ra.

“Không có gì quý bằng sống sót. – Phu Tử nói, bôi nhựa ngải lên vết rắn cắn.”

Mộc nghiến răng:

“Phải sống để trả thù.”

Phu Tử không trả lời, chỉ lặng lẽ nhìn căn chòi rêu rợp đầu tiên của cậu dần hình thành trong lòng đầm lầy.

Một hôm, khi Mộc đang kéo bó trúc từ rừng về, tiếng chim rừng hoảng loạn bay lên. Có mùi khét. Khói.

Cậu chạy về hướng đó. Giữa rừng, một chiếc xe ngựa cháy rụi nằm nghiêng, bánh xe vỡ vụn, xác người nằm ngổn ngang quanh. Dấu vết chém giết còn mới. Mùi máu, mùi lửa, mùi xác chết… tất cả lùa về cùng ký ức cũ.

Rồi có tiếng thở, rên rỉ. Yếu ớt. Như tiếng mèo kêu.

Mộc bước lại gần. Một tấm chăn nhỏ phủ đầy tro, lay động khẽ khàng.

Cậu vội lật ra.

“Một đứa bé gái. Còn lấm lem bùn đất nằm ẩn sau một xác chết dựa vào tảng đá. Cô bé khoảng hai tuổi. Hai mắt sưng húp. Mặt lem nhem khói. Nhưng… vẫn sống nằm run lẩy bẩy. Cô bé có một miếng ngọc bội hình hoa sen chạm khắc tinh xảo đeo trên cổ.”

“Sao ngươi… vẫn sống?”

Cậu nhìn quanh — xác người hộ vệ, xác một phụ nữ già còn ôm chặt thanh kiếm ngắn. 

“Tất cả đểu là nữ?”

Không ai sống sót ngoài đứa trẻ.

Cậu bọc lại đứa bé, bế chạy về chòi rừng.

Phu Tử nhìn đứa trẻ một lúc lâu, rồi quay lưng đi lấy chậu nước lá rửa vết thương.

“Sống dai như mối mọt. Được!”

“Cứu được không?” – Mộc hỏi, lo lắng.

“Không chết bây giờ. Nhưng sẽ nằm suốt một tháng.”

Mộc lặng thinh.

Phu Tử đặt đứa bé nằm lên giường cỏ cạnh bếp sưởi. Đắp chăn. Cho uống nước ấm. Nhỏ thuốc lá từ rễ gừng hoang.

Một lúc sau, ông thản nhiên nói:

“Giữ lại. Dạy nó nấu cơm, giặt giũ, lau nhà. Sau này làm tì nữ cho ngươi.”

“Tì nữ?”

“Nhà có trai, sau này phải có người lo bếp núc. Không lẽ ta làm?”

Mộc ngớ người. Cậu nhìn đứa bé – môi mếu, mặt đỏ gay – rồi bật cười.

“Gọi là… Mễ nhé?”

“Gọi gì tùy. Chỉ cần đừng để nó khóc nửa đêm.”

Gió núi quất vào vách đá lạnh buốt như lưỡi dao. Trong căn chòi dựng vội giữa rừng, Mộc ngồi tựa vào vách gỗ, tấm áo choàng cũ kỹ bao lấy thân thể nhỏ bé đang co ro trong lòng cậu. Mễ – cô bé được Mộc nhặt về từ đống tro tàn của một chiếc xe ngựa cháy rụi, vẫn chưa nói được lời nào suốt ba ngày qua. Ánh mắt bé hoảng loạn, trống rỗng như thể linh hồn vẫn mắc kẹt nơi những xác người không đầu và ngọn lửa thiêu cháy quá khứ.

"Không sao rồi… ở đây không ai làm hại muội nữa đâu." Mộc khẽ thì thầm, giọng khàn đặc vì sương đêm.

Cô bé không đáp. Chỉ bám chặt lấy vạt áo cậu, tay nhỏ cứng đờ. Mỗi khi có tiếng động bất chợt – tiếng cành cây gãy, tiếng cú rúc hay cả tiếng nồi nước sôi – Mễ lại giật mình, đôi mắt mở to, sẵn sàng bật khóc.

Mộc không phải người giỏi dỗ trẻ con. Nhưng cậu nhớ lời Phu tử từng dạy: "Muốn chữa lành một người, không cần quá nhiều lời, chỉ cần để người đó thấy được rằng mình đang sống."

Cậu bắt đầu nấu cháo mỗi sáng, thổi nguội rồi vừa thổi vừa đút cho Mễ. Ban đầu, cô bé chỉ ngồi co ro một chỗ, đôi mắt vô hồn nhìn về hư vô, không phản ứng gì cả. Cậu đợi đến chiều rồi thử lại lần nữa, bụng cô bé bất ngờ réo lên, cô bé lén ngước lên nhìn cậu rồi chỉ uống một thìa rồi quay mặt đi. Nhưng Mộc không bỏ cuộc. Cứ thế từng thìa, từng thìa, cho đến khi Mễ chịu ăn hết bát đầu tiên.

Sau vài hôm, Mộc tìm được một con sóc nhỏ bị thương trong rừng, mang về băng bó trước mặt Mễ. Cậu ngồi hàng giờ kể cho cô bé nghe những câu chuyện ngớ ngẩn về con sóc "Đuôi Bông" từng đánh nhau với gà rừng, từng rơi xuống suối rồi lại biết trèo cây giành quả ngọt với chim chào mào. Lần đầu tiên, một tiếng "hức" nhỏ thoát ra từ miệng Mễ. Không phải tiếng nói, mà là tiếng cười khẽ – ngắn ngủi, mong manh như gió.

Tối hôm đó, cô bé không ngủ co ro một mình nữa. Mễ bò tới nằm sát bên Mộc, đầu gối lên chân cậu, ngón tay nhỏ níu lấy vạt áo.

"Thiếu… gia..." Giọng non nớt mơ hồ bật ra giữa chập chờn cơn mơ.

Mộc ngạc nhiên hỏi lại: “Sao lại gọi như vậy?”

Cô bé chỉ tay về phía Phu Tử người đang đứng dựa vào cây cột phía xa.

“Nó là tì nữ của ngươi thì tất nhiên phải gọi ngươi là thiếu gia.”

Mộc mở mắt, ngỡ ngàng. Ánh trăng chiếu qua mái lá, rọi xuống gương mặt cô bé đã thôi giàn giụa nước mắt.

Cậu khẽ đưa tay vuốt tóc Mễ. "Ừ, gọi vậy cũng được. Từ nay, ta sẽ là người nhà của muội."

Từ hôm đó, căn chòi rừng vốn chỉ có một người và một thầy, nay có thêm tiếng cười con trẻ, tiếng khóc ré, và… tiếng nấu cơm khét lẹt.

Mộc vừa rèn sức, vừa học nấu nướng, vừa giặt quần áo cho ba người. Phu Tử vẫn không động tay vào bất kỳ việc gì.

Một lần, Mộc nổi giận:

“Người cũng ăn, cũng ở, sao không phụ?”

Phu Tử nhắm mắt gật gù:

“Vì ta là Phu Tử. Còn ngươi, là kẻ sẽ học cách sống dưới bùn, mà nhìn lên trời.”

Năm năm dần trôi qua.

Căn cứ ẩn giữa đầm nước không còn là chòi rách lợp lá đơn sơ nữa. Giờ nó là một mê cung âm thầm ẩn mình dưới rễ cây và lớp sương mù rậm rạp. Có nhà kho chôn dưới bùn, lò rèn giấu trong lòng đất, bếp nấu được nối bằng ống tre dẫn khói ra tận rìa đầm xa. Bé Mễ dần lớn lên, Mộc dạy cô bé học nói, học chữ, nấu nướng, dọn dẹp.

Phu Tử chưa một lần cầm binh khí. Nhưng ông là chiến lược gia đáng sợ nhất mà Mộc từng biết.

“Nhớ lấy, kẻ địch mạnh hơn, đông hơn, nhưng nếu ngươi khiến chúng không thấy được ngươi, thì chúng không thể đánh được ngươi.

Trong khoảng sân đất trước lều, Phu Tử vẽ đường cong như rắn bò, rồi đổ nước lên, mô phỏng dòng chảy sông suối.

“Địa hình là vũ khí. Nước là đồng minh. Rừng là áo giáp. Ngươi không cần thành đồng hào sâu, chỉ cần khiến kẻ địch bước nhầm một bước, thì thiên thời địa lợi sẽ thay ngươi ra tay.

“Vậy còn nhân hòa? – Mộc hỏi, vừa ghi nhớ vừa cặm cụi đào mô hình địa hình bằng đất sét.

“Nhân hòa… chính là dân chúng. Một quốc gia thịnh trị không nằm ở lâu đài hay binh khí, mà nằm ở lòng người. Một bậc quân vương thật sự… phải là người đi sau cùng khi có nạn, và ăn sau cùng khi có cơm.

Mỗi ngày, Mộc thức dậy khi trời chưa sáng, trèo lên vọng gác cao nhất làm bài tập Phu Tử giao: phân tích thế trận, bố trí quân trên sa bàn rừng – đồng bằng – sông ngòi – núi đá – thành thị. Không phải bằng quân thật, mà bằng cờ, đá, que gỗ, thậm chí là đám kiến đỏ trên thân cây.

Cậu học cách ẩn mình, bẫy thú, giăng cạm bẫy chống người, làm đường thoát hiểm, và cả di tản dân làng mà không để lại dấu vết.

Một lần, Phu Tử hỏi:

“Nếu quân Triệu có 3 vạn, chia làm 4 cánh, đánh vào một vùng chỉ có 500 dân binh, ngươi làm gì?”

Mộc suy nghĩ hồi lâu:

“Dùng địa hình chặn đường tiếp tế. Tạo hỏa hoạn giả để kéo quân địch rời vị trí. Cho dân binh cải trang làm thương nhân, chia tin giả, khiến tướng Triệu nghi ngờ lẫn nhau… Sau đó tập kích vào điểm yếu.”

Phu Tử gật đầu, nhưng vẫn thản nhiên:

“Đó là lý thuyết. Thực tế, sẽ luôn có thứ ngươi không lường trước. Cái đầu ngươi có thể rất sáng, nhưng nếu trái tim yếu đuối, thì vẫn chết như thường.”

Mộc im lặng.

Trong những năm đó, cái chết của mẹ, của dân làng, của cả một dòng họ cổ xưa, vẫn là ngọn lửa âm ỉ trong tim cậu. Nhưng bên cạnh ngọn lửa ấy, đã có một bàn tay nhỏ, vụng về nhưng ấm áp, luôn kéo cậu lại mỗi lần cậu nổi giận.